Op verzoek van de minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft het OFL de commissie governance en participatie luchtvaart samengesteld. Deze commissie heeft onder voorzitterschap van OFL-voorzitter Job Cohen een rapport opgesteld over governance en participatie van de luchtvaart in Nederland. Het rapport 'Sturen in een volatiel domein' is eind september 2020 aangeboden aan de minister.

Op 20 november 2020 bracht het kabinet de definitieve luchtvaartnota 2020-2050 uit. Daarbij is ook een kabinetsreactie gegeven op adviezen en toetsen over de ontwerpluchtvaartnota. Een deel van de kabinetsreactie ging over het rapport ‘sturen in een volatiel domein’ van de commissie governance en participatie luchtvaart.

Aanleiding en vraagstelling

Bij de luchtvaart zijn veel partijen betrokken; hun belangen zijn groot, divers en soms tegengesteld. Daarom is het belangrijk dat het bestuur (governance) helder en doeltreffend is. Bijvoorbeeld: welk orgaan of welke organen is of zijn bevoegd om welke besluiten te nemen? Welke adviezen moeten of kunnen voorafgaand aan besluitvorming ingewonnen worden? Wat is de status van deze adviezen?

Omdat er zulke grote belangen op het spel staan, moest participatie helder, doeltreffend en vooral op basis van wederzijds vertrouwen plaatsvinden. Dit kon alleen als de rol van de belanghebbenden in dit proces duidelijk was - of het nu nationale, lokale of regionale bestuurders en/of bewoners rond de luchthavens of de luchtvaartsector zelf betreft. Alleen met een heldere rolverdeling konden afgewogen besluiten worden genomen die op enig draagvlak mochten rekenen.

Over beide onderwerpen is in de afgelopen jaren al veel gezegd, geschreven, geadviseerd en gedaan, maar tot gedragen opvattingen heeft dit niet geleid. Doordat in de Luchtvaartnota nieuw beleid voor luchtvaart werd geformuleerd, was het werpen van een verse blik op deze onderwerpen extra belangrijk.

Tegelijkertijd met de commissie governance en participatie luchtvaart heeft ook Pieter van Geel gewerkt aan een rapport over governance en participatie. Eind 2019 heeft hij daarover een tussentijds rapport gepubliceerd. Het rapport van Van Geel richt zich specifiek op participatie en governance rond de luchthaven Schiphol. Daarentegen richt het rapport van de commissie governance en participatie luchtvaart zich juist op het nationale niveau.

De commissie

De commissie governance en participatie luchtvaart is onafhankelijk en heeft zelfstandig bepaald wat de inhoud van haar advies werd. De leden van de commissie zijn:

• Prof. dr. em. M.J. (Job) Cohen, Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL), voorzitter
• Dr. S. (Sanne) Akerboom, Universiteit Utrecht (UU), jurist en politicoloog
• E.M. (Elzeline) de Jong (voormalig adviseur luchtvaartaangelegenheden Gemeente Amsterdam)
• Dr. J. (Jorren) Scherpenisse, Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB), bestuurskundige en psycholoog
• Prof. drs. em. J.G. (Jaap) de Wit, Universiteit van Amsterdam (UvA), verkeers- en vervoerseconoom